Dijital platformlar oyunu tamamen değiştirdi, gelirler arttı ancak senaristlere hak ettikleri ücretler verilmeyince grev başladı, kriz kapıda.
Hollywood yazarları yaklaşık iki haftadır grevde ve ne zaman işbaşı yapacakları belirsiz. En son 15 sene önce, 5 Kasım 2007’de Amerikan Yazarlar Birliği’ne bağlı 12.000 çalışan greve gitmişti ve olaylar tam 100 gün sürmüştü. Ondan bir önceki grevse 1988’de olmuş, 153 gün sürmüş ve tarihin en uzun yazar grevi olarak kayıtlara geçmişti. İş bırakmanın başlıca sebebi, büyük şirketlerin kar paylarındaki artışa karşın senaristlerin gelirlerinde değişiklik olmamasıydı.
Her üç yılda bir WGA (Amerikan Yazarlar Birliği / Writers Guild of America), AMPTP (Sinema ve Televizyon Yapımcıları Birliği / Alliance of Motion Picture and Television Producers) ile masaya oturup minimum ücret konusunda anlaşmaya çalışıyor, anlaşılamadığı zaman da grev hakkı kullanılıyor. Bugüne dek yedi kez greve gidildi.
Süren grevin en büyük sebebi dijital platformlar. Eskiden bir içerik belli bir kanalda, belli bir saatte, bir kez yayınlanırdı ve ona göre telif ödenirdi. Tekrar yayınların sayısı da belli olurdu ve anlaşmalar buna uygun düzenlenirdi. Şimdiyse içerikler; kimin, ne zaman, kaç kez izleyeceği belli olmayan şekilde akış platformlarına yükleniyor. Örneğin, Netflix’e eklenen bir filmin ne yayın saati belli ne de kaç kez yayınlanacağı. Bu yüzden WGA, 12 milyon dolardan yüksek bütçeli filmlerin, sinemada gösterime sokulan filmlerle aynı telif skalasında yer almasını istiyor. Sadece para da değil mevzu: Yazar odalarının büyüklüğünden, yapay zekanın senaryo yazımında kullanılmasına varan birçok konuda anlaşmazlık mevcut.
2007-2008 krizinden zamanın popüler dizileri Lost, Gossip Girl, Pushing Daisies ve daha niceleri kötü etkilenmişti. Süren grevden şimdiye kadar gelen haberlerdense Netflix’teki Stranger Things’in, HBO Max’teki Hacks’in, Showtime’daki Billions’ın ve Apple TV+’taki Severance’ın prodüksiyonlarının tamamen durduğunu öğrendik. Onlarca dizi ve filmin daha grevden etkileneceğini öngörmek zor değil.
Şimdi gelin her beraber hâlâ yayında olan ve önümüzdeki iki hafta içinde yayınlanacak dijital platform içeriklerine bakalım.
Tabii, yayın hayatına başladı
TRT’nin Türkiye’den erişimi ücretsiz olan dijital platformu Tabii’de birbirinden çekici orijinal diziler ve lisanslı yapımların yanı sıra sevilen TRT içeriklerini bulmak da mümkün. 30’un üzerinde orijinal dizi ve belgeselle 7 Mayıs 2023 Pazar günü yayına başlayan platformun öne çıkan içeriklerinden bazılarına birlikte bakalım.
Tabii orijinal dizileri arasında parlayan işlerden ilki Mevlâna Celaleddin-i Rumi. Bülent İnal, Mehmet Ali Nuroğlu ve Ahu Türkpençe başta olmak üzere yıldızlarla dolu bir kadro kuran dizi, 13. yüzyıl Anadolu coğrafyasında, Haçlı seferleri sonrası yaşanan Moğol tehlikesi sırasında ön plana çıkan Hz. Mevlana’yı odağına alıyor. Bir diğer iddialı prodüksiyonsa Uğur Yücel ve Erkan Petekkaya’dan güç alan Son Gün. Bir araştırma kapsamında insanları 24 saat içinde öleceklerine inandırarak tepkilerini ölçmeyi hedefleyen bir psikoloğun deneyinin yarattığı kaotik ortamı anlatan dizi, sıra dışı konusuyla dikkat çekiyor.
Komedi severler için de Organizasyon Bizim İşimiz’i öneriyoruz. Onur Buldu ve Sarp Apak’ın başrollerini paylaştığı yapımda, ailesinin organizasyon şirketinde çalışan Mercan’ın şirket içi maceraları anlatılıyor.
Tabii’de bu sayfalara sığması mümkün olmayan onlarca yeni içerik mevcut. Çocukları da mutlu etmeye hazır dijital platforma web sitesinden, iOS ve Android uygulamalarından, Roku ve YouTube gibi üçüncü parti platformlardan ücretsiz erişebilirsiniz.
DİJİTAL PLATFORMLARDA NE VAR NE YOK?
Mubi
Kutsal Örümcek
Ali Abbasi‘nin İranlı bir seri katili anlattığı filmi Kutsal Örümcek, kutsal şehir Meşhed’i mesken tutuyor ve ahlaksız bulduğu sokak kadınlarını öldürmeyi kendine görev edinen bir adamı odağına alıyor. Geçtiğimiz yıl festivallerde adından çokça söz ettiren ve Altın Palmiye için yarışan yapım, Cannes’da En İyi Kadın Oyuncu ödülü kazanmıştı.
Aşk, Mark ve Ölüm
Aşk, Mark ve Ölüm, İstanbul Film Festivali’nde gösterildiği günden beri ünü kulaktan kulağa yayılan ve izleyen kimseyi pişman etmeyen müzik belgeseli. Muazzam bir arşiv çalışmasını röportajlarla destekleyen belgesel, Almanya’ya işçi olarak göç eden ilk kafileden başlayarak günümüze uzanan bir resim çiziyor. Gurbetçilerin Almanya’ya, Almanya’nın da kuşaklar boyunca Türklere etkisinin izini müzik üzerinden süren yapım hem hüzünlü hem bilgilendirici hem de çok eğlenceli.
Agnès Varda filmleri
Fransız sinemasının en kıymetli yönetmenlerinden Agnès Varda’nın 30 Mayıs’taki doğum günü şerefine sinefillerin gözbebeği Mubi, sevilen ismin Yersiz Yurtsuz, Cléo Beşten Yediye ve Agnès’in Plajları adlı filmlerini seçkisine ekledi. Özellikle yönetmenin biyografik belgeseli Agnès’in Plajları’nı öneriyoruz.
Amazon Prime Video
Air
Air, Ben Affleck’in yönettiği ve Michael Jordan’ın Nike tarafından yeni kurulan basketbol birimiyle iş birliği yaparak Air Jordan markasını yaratma sürecini anlatıyor. Amazon’un, isminden Amazon kelimesini atarak sadece Prime Video olarak anmaya başladığı akış servisine 12 Mayıs’ta eklediği Air adlı filmde çaylaklık dönemindeki Michael Jordan’ın, spor dünyasına ve çağdaş kültüre etkileri ele alınıyor. Ben Affleck’in yakın arkadaşı Matt Damon da oyuncu kadrosunda.
Citadel
Eski usul ajan gerilimlerini sevenleri memnun edecek 6 bölümlük dizi Citadel, Amazon Prime Video’da yayına başladı. Dizide eskiden birbirlerini seven ancak operasyon sırasında yaşadıkları baskın sonucu hafızalarını kaybeden iki ajanı Richard Madden ve Priyanka Chopra Jonas canlandırıyor, akıl hocalarınıysa Stanley Tucci. Görevimiz Tehlike serisinin ağzımızı açık bırakan aksiyon sekanslarına öykünen dizi görsel efekt desteğine başvuruyor.
İkizler
David Cronenberg’in 1988 tarihli filmi Dead Ringers’tan uyarlanan İkizler’in başrolünde Rachel Weisz var. Altı bölümlük dizi, ikisi de kadın doğum uzmanı olan Mantle kardeşlerin yaşamının bir dönemine odaklanıyor. Hastanede çalışan ve kendi kliniklerini açıp kadınlara yardım etmek isteyen kardeşler bir taraftan klinik için gereken finansal kaynakların peşine düşüyor, bir taraftan da özel hayatlarındaki sorunlarla boğuşuyorlar.
Disney Plus
Peter Pan & Wendy
Tüm dünyadaki çocukların hayal fabrikası Disney, kataloğundaki karakterleri sık sık güncel yapımlarda yeniden değerlendirmesiyle meşhur. Büyümeyen çocuklar ve Neverland’in hikâyesi de kendisini dönem dönem yeni yapımlarda buluyor. Hayalet Hikâyesi filmiyle yüreğimizi burkan ve Yeşil Şövalye ile geniş kitlelerce tanınan David Lowery’nin başına getirildiği yüksek bütçeli yeni uyarlamanın ismi Peter Pan & Wendy.
American Born Chinese
Oscar ödüllü Michelle Yeoh, Ke Huy Quan ve Stephanie Hsu’nun kadrosunda bulunduğu orijinal dizi American Born Chinese 24 Mayıs’ta Disney Plus’ta olacak. Okula başlayan yeni çocuğa sırf kendisi gibi Çinli diye mihmandarlık yapması istenen Jin Wang, çok geçmeden bu yeni öğrencinin başka bir dünyadan geldiğini öğrenir. İki dünya arasında açılan geçidi kapatmak ve yaklaşan tehlikeyi birlikte durdurmak zorundalardır.
Aktris
Disney Plus’un başrollerinde Pınar Deniz ve Uraz Kaygılaroğlu’nun yer aldığı yeni orijinal dizisi Aktris, 31 Mayıs’ta yayına başlayacak. Yönetmenliğini Soner Caner’in yaptığı dizinin senaryosunda son olarak Netflix’teki Aaahh Belinda uyarlamasını yazan Hakan Bonomo’nun imzası var. Eğlenceli bir suç hikayesi bizi bekliyor.
TOD
Succession
Digitürk’ün eski ismi beIN CONNECT olan akış platformu TOD, şu sıralar çok popüler ve bunda en büyük pay Succession’a ait. Her bölümü olay olan ve yayınlandıktan kısa süre sonra sayısız meme ve göndermeyle Twitter’ın Trend Topic listelerine yerleşiyor. ABD’nin en zengin ailelerinden birinin günümüz dünyasında geçen taht oyunları ilginizi çekiyorsa bir şans verebilirsiniz.
Yellowjackets
TOD’un şu sıralar en çok izlenen ikinci dizisiyse Yellowjackets. Dizi maça giderken uçakları ıssız bir ormana düşen lise öğrencilerinin başına gelenleri anlatıyor. Zamanda sıçramalarla öğrencilerin kaza öncesi yaşamlarını, ormanda geçirdikleri süreyi ve yıllar sonra erişkin birer birey olarak karşımıza çıktıkları dönemi olağanüstü bir başarıyla anlatan Yellowjackets’ı, dijital dönem öncesinin dizilerini sevenlere şiddetle tavsiye ediyoruz.
Minyonlar 2: Gru’nun Yükselişi
Sevilen animasyon serisinin yeni filmi hem çocukları hem de büyükleri mutlu etmek üzere platforma eklendi. Senaryo, 70’li yıllarda geçiyor ve tarihin en büyük kötülerinden biri olma hayali kuran genç Gru‘nun yolunun Minyonlar’la kesişmesini anlatıyor.
Netflix
The Diplomat
Basra Körfezi’nde gerçekleştirilen bir saldırı diplomatik bir krize neden olur ve bunu çözebilecek tek kişi, sıradan bir kariyer memurudur. Keri Russell ve Rufus Sewell’in başrolleri paylaştığı sürükleyici dizi o kadar beğenildi ki Netflix hemen ikinci sezonunu onayladı.
The Mother
Aksiyon filmlerini ve Jennifer Lopez’i severlere müjde. Askeri eğitim almış bir suikastçının bebeği olur ancak peşindeki kötü adamlar kızına zarar vermesin diye bu taze anne, bebeğinden uzaklaşmak zorunda kalır. Ne var ki intikam almak isteyenler peşini bırakmaz ve yıllar sonra kıza ulaşırlar. Annenin yapması gereken bellidir: Ortaya çıkıp kızını korumak. The Mother’da Jennifer Lopez’e Gael García Bernal ve Joseph Fiennes eşlik ediyor.
Terzi
Çağatay Ulusoy ve Salih Bademci’nin başrollerde olduğu ve son dönemde dizi senaryoları için kitaplarından bolca yararlanılan Gülseren Budayıcıoğlu’nun hikayesini yazdığı Terzi’nin ilk 7 bölümü yayınlandı. OGM Pictures’ın kurucusu Onur Güvenatam’ın yönetmen koltuğuna oturduğu dönem dizisinin ikinci sezonuysa 28 Temmuz’da yayınlanacak.
