Rabia BULUT
Dünyanın zamanı tükeniyor mu? Bir salgın sonrası doğal afetler mi geliyor? Yıllardır konuşulan büyük İstanbul depremi yoksa yakın zamanda mı gerçekleşecek derken İstanbul Boğazını kaplayan müsilaj rotayı başka bir yere çevirdi. “Deniz bile içindekilere, kendisine yapılanlara dayanamadı” dendi. Herkesin güzelliğine hayran olduğu İstanbul Boğazı’nın kirliliği gören gözleri acıttı, kalpleri kırdı desek çok romantik olmayız sanırım. Diğer yandan da dünyada her şey kirlenmeye, yok olmaya doğru giderken bunun işaretleri artık herkes tarafından görünür oldu. O zaman her zaman güzelliğiyle baş köşede oturan İstanbul Boğazı’nın yeni manzarası ne olacak ne sunacak insanlara, sanatçılara sorusu ortaya çıktı.
Biz de sinemada Boğaz’ın başrolde olduğunu ya da yolların çıktığı şekilde konumlanan 10 filmi derledik.
James Bond Rusya’dan Sevgilerle (1963)
Boğazın güzelliğini hangi kelime anlatabilir ki. 007 James Bond’un yolu İstanbul’a düştüğü 1963 yıl yapımlı filminde İstanbul güzellikleriyle ajan James Bond’un görevini gölgeleyecek kadar güzeldir. Aynı zamanda SSCB Ajanı Tatiana (Daniela Bianchi) ile Bond’un (Sean Connery) arasındaki yakınlaşmayı yaptıkları Boğaz Turu sağlar. Boğaz bir ajan hikâyesinde kendine ait güzelliğiyle bulunur.
Ah Güzel İstanbul (1966)
Türkiye Sineması’nın usta yönetmenlerin Atıf Yılmaz’ın Ah Güzel İstanbul’u zamanın önünde olan bir kara komedidir. Haşmet (Sadri Alışık) ve Ayşe’nin (Ayla Algan) İstanbul’un keşmekeşinde yolları kesişir. Haşmet fotoğrafçılık yaparak geçimini sağlar. Ayşe ise İstanbul’a ünlü olmak için gelir. Ünlü olma hayal kırıklığıyla sonuçlanır ama yolu Ahmet ile kesişir. Gönüllerde bir aşk yeşerir. İstanbul Boğazı ise bu aşkın ve şehrin keşmekeşinin şahidi olarak konumlanır. Dile gelse Boğaz hangi aşkları anlatır kim bilir?
Tabutta Rövaşata (1996)
Rumeli Hisarı’nda yaşayan evsiz Mahsun’u takip eder, yönetmen Derviş Zaim. İstanbul’un başka bir yüzünü gösterir. Mahsun’un geceleri araba çalma tutkusu, arkadaşlarına olan düşkünlüğü ve Rumeli Hisarı’ndan gözüken Boğaz. İstanbul değişiyordur, Boğaz’ın şahit olduklarının renginin değiştiğini anlatır. “Arkadaşlar iyidir.” der Mahsun. Arabalara olan tutkusunu hisar içerisinde gördüğü tavus kuşları da eklenir. Mahsun, saf birisidir. Onun için tutkularının peşinden ısrarla gider. Rumeli Hisarı’ndan görünen Boğaz’da onun şahidi olur.
Bir Tutam Baharat (2003)
Yabancılaşma, yalnızlık, macera derken bir gurbet hasreti ya da köklere dair bir yolculuğun şahidi olmak dersek Bir Tutam Baharat karşımıza çıkar. Yunanlı yönetmen Tassos Boulmetis Yunanistan İstanbul’a giden bir yolculuğu anlatıyor. Çocukluğunu İstanbul’da geçirmiş sonrasında Yunanistan’a göç etmişlerdir. 35 yaşında tekrardan İstanbul’a gelir. Çocukluğunu, anılarını ve bir baharat tadını arar. Aynı zamanda çocukluk aşkı Saime’yi (Başak Köklükaya) görmek ister. Boğaz ona geçmişinin anılarını ve yarım kalmış aşkını hatırlatır, getirir. Aynı zamanda filmin müzikleri de özlemi ve aşkı hissettiriyor.
Duvara Karşı (2004)
Özlemle özleşen Boğaz demişken Fatih Akın’ın Duvara Karşı’sını da anmak gerekir. Cahit (Birol Ünel) ve Sibel’in (Sibel Kekilli) yolları intihara kalkıştıkları hastanede kesişir. Sibel aile çıkmazından kaçmak için Cahit ile evlenir. Sonrasında oyun içinde başlayan bir aşk gerçeğe dönüşür. Ama Almanya’daki çevreleri, hayatları binbir olayı beraberinde getirir. Sonu İstanbul’da sonlanan hikâyede Boğaz, filmin içindeki geçiş sahnelerinin oluştuğu müziklerin bir parçası olarak konumlanır.
Organize İşler (2005)
BKM yapımcılığında çekilen Organize İşler sinemaseverlerle buluştuğunda herkesin beğenisini kazanmış ve kendine has bir yer edinmişti. Herkesin beğenisini kazanmış ve kendine has bir yer oluşturmuştu. Film, suçlarla dolu bir İstanbul anlatır. Ama o İstanbul’un içinde masumlar ve yolunu kaybedenlerde vardır. Boğaz araba hırsızlığı yapan ekibin mecburen geçtiği, her geçişte bir polis çevirmesi heyecanı yaşadığı yerdir. Diğer yandan hırsızlığa uğrayanların gerçekleri öğrendiği yerdir.
Anlat İstanbul (2005)
Beş farklı hikâyenin İstanbul üzerinden anlatıldığı filmin senaryosu Ümit Ünal, yönetmenleri de Ömür Atay, Yücel Yolcu, Ümit Ünal, Selim Demirdelen ve Kudret Sabancı’dır. İstanbul’un bir gecesinde yaşanan beş farklı hikaye ile yollar gün doğarken birleşir ve Boğaz’ın şahitliğinde hikayelerinden yersiz yurtsuz kalanlar yeni bir yola doğru klarnet sesiyle ilerler.
Hayat Var (2008)
Auteur yönetmenlerimizden Reha Erdem Hayat Var’da bir genç kızın büyümesini anlatıyor. Boğaz Hayat’ın yaşamında önemli bir yer tutar. Babasının sandalıyla İstanbul’ın diğer yakasındaki okuluna gider. Babası o güzergahta illegal işler yapar. Hayat evde yatalak dedesine bakar. Bir yandan büyümeye, kendini bulmaya çalışır. Boğaz Hayat’ın büyümesinin, hayatının şahidi olur.
Üç Maymun (2008)
Nuri Bilge Ceylan’ın filmografisi içerisinde farklı bir yerde duran Üç Maymun’da gerilimin ve tedirginliğin oyuncusudur Boğaz. Görmedim, duymadım ve bilmiyorum metaforu bir aile üzerinden incelenir. Kullanılan renkler, film boyunca bir gerilim hissi uyandırır. Boğaz ise bu gerilimin şahididir. Yavuz Bingöl, Hatice Aslan, Ahmet Rıfat Şungar ve Ercan Kesal’ın başrolleri üstlendiği film aile sırlarının ve aile olmanın uçlarında gezinir.
Listede yer alan filmlerin sayısı, türü artabilir ve değişebilir. Ama bir konu ekseninde düşünmeye başladığınızda sizle olan, aklınıza gelenlerdir aslında o konuda çerçevenizi belirleyen. On filmden oluşan listemiz Boğaz’ın kesiştiği hikâyelerden oluşmaktadır. Güzelliğiyle acıya, hüzne, hasrete, aşka, mutluluğa, mutsuzluğa şahit olmuş Boğaz’ın her zaman güzel ve cezbedici olarak kalması dileğiyle…
