Fatih'in Fermanı Yurda Dönecek mi?

KÜLTÜR SANAT

Fatih Sultan Mehmed tarafından Zağanos Paşa'nın imaretleri için verilen ferman, Londra'da müzayedeye çıkmaya hazırlanırken Türkiye eserin iadesi için Interpol nezdinde çalışma başlattı.

(1462) ferman, Londra’da müzayedede satışa sunulacağının öğrenilmesi üzerine Vakıflar Genel Müdürlüğü ve Kültür Varlıkları Müzeler Genel Müdürlüğü, belgenin 1918-1920 yıllarında İngilizler'in İstanbul'u işgali sırasında kaçırıldığını belirterek eserin Türkiye'ye iadesi için Interpol nezdinde çalışma başlattı.

Vakıflar Genel Müdürlüğü'nde Zağanos Paşa Vakfı'nın tüm yazışmalarının bulunduğu, sadece 'vakıf senedi' olarak da bilinen belgenin kayıp olduğu belirtilirken yıllardır aranan belgenin müzayedede satışa çıkarılacağının öğrenilmesi üzerine Türkiye'nin iade için girişimlere başladı.

Öte yandan Osmanlı'nın son dönemi ile Cumhuriyet döneminin ilk yıllarında bu şekilde kaçırılmış, hibe edilmiş veya satılmış 22 civarında eserin bulunduğu, bunların tespit edilmesine ilişkin çalışmaların sürdüğü ve tespit edildikçe iade edilmeleri için çalışma yapıldığı kaydedildi.

Fatih Sultan Mehmed'in Vezir-i Azam Zağanos Paşa’nın imaretleri için verdiği Hicri 866 tarihli (1462) ferman, Londra’da müzayedede satışa sunulacağının öğrenilmesi üzerine Vakıflar Genel Müdürlüğü ve Kültür Varlıkları Müzeler Genel Müdürlüğü, belgenin 1918-1920 yıllarında İngilizler'in İstanbul'u işgali sırasında kaçırıldığını belirterek eserin Türkiye'ye iadesi için Interpol nezdinde çalışma başlattı.

Vakıflar Genel Müdürlüğü'nde Zağanos Paşa Vakfı'nın tüm yazışmalarının bulunduğu, sadece 'vakıf senedi' olarak da bilinen belgenin kayıp olduğu belirtilirken yıllardır aranan belgenin müzayedede satışa çıkarılacağının öğrenilmesi üzerine Türkiye'nin iade için girişimlere başladı.

Öte yandan Osmanlı'nın son dönemi ile Cumhuriyet döneminin ilk yıllarında bu şekilde kaçırılmış, hibe edilmiş veya satılmış 22 civarında eserin bulunduğu, bunların tespit edilmesine ilişkin çalışmaların sürdüğü ve tespit edildikçe iade edilmeleri için çalışma yapıldığı kaydedildi.

Fermanın özellikleri

Açılış fiyatı yaklaşık 1 milyon lirayı bulan fermanın içeriği ise şöyle:

Ferman, Bismillah ile başlıyor. Arapça el yazısı ile siyah mürekkeple yazılmış. Zağanos Paşa’nın vakfı yazısı kırmızı bir dokuma ile kısmen güçlendirilmiş. Fermanın üzerinde Fatih Sultan Mehmet’in tuğrası, yazıların altında fermana tanık olanların imzası ve son satırda ise tarih bulunuyor. 1-10 Cemaziyelevvel 866 (01-10 Şubat 1462) tarihindeki fermanda yazılanlar kısaca şöyle:

Fatih Sultan Mehmed'in tuğrasının bulunduğu fermanda, Fermanda Zağanos Paşa'nın Balıkesir'de yaptırdığı imaret için Saruhan Sancağı'na bağlı Danişmendli, Süleymanlı Büyük Meder, Küçük Meder, Maracaviran, Numanlı köyleri ile Balıkesir'e bağlı At ve Türkeli köyleri ile yine Balıkesir'de Bakırcılar ve Mellahlar çarşısında vakfettiği dükkanların, Fatih tarafından koruma altına alındığı ilan ediliyor.

Mezat sahibi Plakas Auctions, fermanın 114 santim uzunluğunda ve 20,5 santim genişliğinde, 21 kat, kırmızı tekstil ile kısmi güçlendirmeler yapılmış bir eser olduğunu belirtirken açılış fiyatının ise 80 bin pound (980 bin TL) olduğunu ifade ediyor.