Birçok edebi ve kültürel gelişmenin olduğu bir yılın daha sonuna geldik. 2021 yılında edebiyat açısından olan olaylar, vefat edenler, en çok okunanlar, en çok dinlenen kitaplar, ödüller ve birçok gelişme…
2020 yılının ilk aylarında hayatımıza ani bir giriş yapan Koronavirüs salgını 2021’de tüm ümitlerimize rağmen geldiği gibi gitmedi. Bu yıl da kısıtlamalar, hastalıklar ve korkularla dolu bir yıl oldu. Bu salgının maddi ve manevi götürüleri çok olurken bu olumsuzlukların beraberinde belki müspet gelişmeler de olmuştur. Kim bilir belki kitap okuma oranlarında bir yükseliş vardır. Bu konuda illaki anketler yapılmıştır. Ayrıntılı araştırmak ve gözlemlemek gerek.
Her yıl olduğu gibi bu yıl da hem Türk hem de dünya edebiyatının çınarları arasında bu dünyayı terk edenler oldu. Yakın zamanda Türk şiirinin yaşayan en köklü çınarı Sezai Karakoç ebedi âleme irtihal etti. Bu ay içinde de filozof Teoman Duralı yaşamını yitirdi. Her yıl bazı çınarlar devrilirken bu çınarların izinden birçok tohum da yeşermektedir. Hep söylenir bu bir bayrak yarışı diye. Eserleri ile ödüle layık görülenler de var tabii. Birçok edebi ve kültürel gelişmenin olduğu bir yılın daha sonuna geldik. 2022’nin salgından berî ve kültür sanat dolu bir yıl olmasını temenni ediyorum.
En Çok Satan 21 Kitap
1984
George Orwell – Can
Altıncı Koğuş
Anton Çehov – Türkiye İş Bankası
Balıkçı ve Oğlu
Zülfü Livaneli – İnkılâp
Ben Kirke
Madeline Miller – İthaki
Bir İdam Mahkumunun Son Günü
Victor Hugo – Türkiye İş Bankası
Camdaki Kız
Gülseren Budayıcıoğlu – Doğan
Cesur Yeni Dünya
Aldous Huxley – İthaki
Dune
Frank Herbert – İthaki
Empedokles’in Dostları
Amin Maalouf – Yapı Kredi
Fahrenheit 451
Ray Bradbury – İthaki
Hayvan Çiftliği
George Orwell – Can
İnsan Neyle Yaşar
Lev Nikolayeviç Tolstoy – Türkiye İş Bankası
Kayıp Tanrılar Ülkesi
Ahmet Ümit – Yapı Kredi
Körlük
Jose Saramago – Kırmızı Kedi
Mutlu Olma Sanatı
Arthur Schopenhauer – Can
Suç ve Ceza
Fyodor Mihayloviç Dostoyevski
Şeker Portakalı
Jose Mauro De Vasconcelos – Can
Var mısın?
Doğan Cüceloğlu – Kronik
Veba Geceleri
Orhan Pamuk – Yapı Kredi Yayınları
Yakın Tarihin Gerçekleri
İlber Ortaylı – Kronik
Zacharius Usta
Jules Verne – Türkiye İş Bankası
Nobel Edebiyatı Ödülü Gurnah’ın oldu
2021 Nobel Edebiyat Ödülü, Abdulrazak Gurnah’ın oldu. Gurnah’ın, “Kültürler ve kıtalar arasındaki uçurumda sömürgeciliğin etkilerine ve mültecilerin kaderine kesin ve merhametli şekilde nüfuz etmesi” nedeniyle ödüle layık görüldüğü belirtildi. Gurnah ödülle ilgili olarak duygularını şöyle dile getirdi: “İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi’nden ödülü bildirmek için beni aradıklarında onlara ‘Şaka mı yapıyorsunuz’ dedim.”
En Çok Okunan 21 Yazar
Ahmet Ümit
Amin Maalouf
Anton Pavloviç Çehov
Cengiz Aytmatov
Doğan Cüceloğlu
Franz Kafka
Fyodor Mihayloviç Dostoyevski
Gabriel Garcia Marquez
George Orwell
Gülseren Budayıcıoğlu
İlber Ortaylı
İskender Pala
John Steinbeck
Jose Saramago
Lev Nikolayeviç Tolstoy
Mustafa Kutlu
Orhan Pamuk
Paulo Coelho
Sabahattin Ali
Yaşar Kemal
Zülfü Livaneli
Ses Getiren ve İz Bırakan Sürpriz 21 Kitap
Benim Durumumdaki Erkekler
Per Petterson – Metis
Beyaz Zenciler
Ingvar Ambjörnsen – Ayrıntı
Büyük Felsefe Lûgatı
Mustafa Namık Çankı – İz
Fink
Murat Menteş – Alfa
Geç Kalan
Tarık Tufan – Doğan
Haliç ile Çepeçevre İstanbul
Mustafa Kutlu – Dergâh
Her Kuyuda Bir Yusuf
Beşir Ayvazoğlu – Kapı
İstiklal Marşı
İsmail Kara – Dergâh
İzdivaçlar, İttifaklar ve İhtilaflar
Fatih Altuğ – Turkuvaz
Kalk Yerine Yat
Şermin Yaşar – Doğan
Kehribar Geçidi
Nazan Bekiroğlu – Timaş
Klara ile Güneş
Kazuo Ishiguro – Yapı Kredi
Metafizik
Kolektif – Ketebe
O Pazartesi Eminönü
Mario Levi – Everest
Okçu’nun Yolu
Paulo Coelho – Can
Omuzlarımda Dünya
Nurullah Genç – Timaş
Sadece Müzik
Haruki Murakami – Doğan
Sür Pulluğunu Ölülerin Kemikleri Üzerinde
Olga Tokarczuk – Timaş
Şarkıyı Kes
Ahmet Murat – Ketebe
Tokyo’nun Son Çocukları
Yoko Tawada – Siren
Topkapı’dan Topkapı’ya
Mustafa Kutlu – Dergâh
En Çok Dinlenen 21 Sesli Kitap
1984
George Orwell – Can
21. Yüzyıl için 21 Ders
Yuval Noah Harari – Kolektif
Bir Ömür Nasıl Yaşanır?
İlber Ortaylı – Kronik
Dönüşüm
Franz Kafka – Can
Dr. Jekyll ve Mr. Hyde’in Tuhaf Hikayesi
Robert Louis Stevenson – Kırmızı Kedi
Fareler ve İnsanlar
John Steinbeck – Sel
Harry Potter
J. K. Rowling – Yapı Kredi
Homo Deus
Yuval Noah Harari – Kolektif
İçimizdeki Şeytan
Sabahattin Ali – Yapı Kredi
İtiraflarım
Tolstoy – Türkiye İş Bankası
Kürk Mantolu Madonna
Sabahattin Ali – Yapı Kredi
Oz Büyücüsü
L. Frank Baum – Türkiye İş Bankası
Saatleri Ayarlama Enstitüsü
Ahmet Hamdi Tanpınar – Dergâh
Sapiens
Yuval Noah Harari – Kolektif
Satranç
Stefan Zweig – Türkiye İş Bankası
Sefiller
Victor Hugo – Türkiye İş Bankası
Serenad
Zülfü Livaneli – Doğan
Simyacı
Paulo Coelho – Can
Sırça Köşk
Sabahattin Ali – Yapı Kredi
Ustalık Gerektiren Kafaya Takmama Sanatı
Mark Manson – Butik
Yeraltından Notlar
Dostoyevski – Türkiye İş Bankası
Dedesinin hayatı ödül getirdi
The Night Watchman romanı ile 2021 Pulitzer Kurgu Ödülü Louise Erdrich’in oldu. Minnesotalı yazar Louise Erdrich’in dedesi Aunishenaubay Patrick Gourneau’nun hayatını anlattığı The Night Watchman romanı ile 2021 Pulitzer Kurgu Ödülü’nün sahibi oldu.
Şermin Yaşar’a ödül
Ölümünden bu yana ve bu yıl 67. kez verilen “Sait Faik Hikâye Ödülü”nün jüri tarafından on kitaplık kısa liste üzerinden 2021 yılı kazananı; Doğan Kitap’tan çıkan Şermin Yaşar’ın “Deli Tarla”sı oldu.
