Litros Sanat olarak, kültür sanat ajandasının bu sayısında Ramazan ayının ruhuna uygun haberler vereceğiz. Ramazan bereketi ile geldi. Hele ki İstanbul’da yaşıyorsanız, maddi ve manevi bu bereketten istifade etmemek mümkün değil. Camilerde bir yandan mukabele, bir yandan teravihler, Sultanahmet ve Süleymaniye’de de uzun iftar sofraları, İstanbul’un her köşesinden ibadetlerin huzuru yayılıyor. Tüm bunların yanında meşksiz bir İstanbul Ramazan’ı düşünülmez. Kültür ve Turizm Bakanlığı İstanbul Devlet Türk Müziği Araştırma ve Uygulama Topluluğu Tasavvuf İrfan ve Meydan Meşkleri Bölümü, Asitane Meşkleri’ni Fatih Çıtlak riyasetinde muhtelif zamanlarda muhtelif mekanlarda gerçekleştiriyor. Bu Ramazan’da da “Asitane Meşkleri” Taksim Atatürk Kültür Merkezi’nde icra edildi. Kültür sanat ajandası olarak biz de oradaydık. Kendimizi mahur makamındaki ilahilerin büyüsüne bıraktık. “Asitane Meşkleri” sonrasında İstanbul’un farklı yerlerinde yer alan birkaç sergi haberimiz var. Onlardan ilki, Zeytinburnu Belediyesi’nin “Ya Şehr-i Ramazan” hat sergisi. Diğeri Yıldız Holding’in Ramazanlarda gelenekselleşen işlendiği çok sayıda değerli hüsn-i hat eserinin yer aldığı “Konuşan Yazılar” sergisidir. Son sergi haberimiz ise Taksim Camii Kültür Sanat Merkezi’nde ziyarete açılan “İyilik Vakti” sergisidir.
Aşk olmadan meşk olmaz
“Onlar ayaktayken, otururken ve yanları üzerine yatarken Allah’ı anarlar; göklerin ve yerin yaratılışı üzerinde düşünürler. Ve ‘Rabbimiz! Sen bunu boş yere yaratmadın, Sen yücesin, bizi ateşin azabından koru.’derler.” (Al-i İmran, 3/191)
Meşk, kelime anlamı olarak talim etme, öğrenme anlamına gelir. Türk İslam Medeniyeti’nde bir öğretim yöntemi olarak kullanılır meşk, özellikle de tasavvuf kültüründe önemli bir yere sahiptir. Bir öğrenci meşk sayesinde hocasından sanat ve hocasının tavrını, usulünü alır. Usta- çırak ilişkisi tam da bu noktada başlar. Usta, çırağına hem sanatı hem dini-diyaneti hem de kültürü öğretir. Meşkin önemli kıstası ise “Aşk olmadan meşk olmaz” düsturudur. Çünkü meşkte amaç bir sanatı öğrenmek değil Allah’ın rızasını kazanmak ve Allah’a olan muhabbeti dinleyenlere aktarmaktır. Tarihsel süreç incelendiğinde meşk usulü genellikle saray ve çevresinde, camilerde ve tekkelerde uygulanmıştır. Tekkelerde, serilen posta oturan postniş meşkin başındaki isimdir. Musiki eşliğinde zikirler, ilahiler icra edilir. Dervişler meşreplerine göre vecd ile Allah’ı anar meşklerde. Meşkte kimi zaman coşku ile kimi zamanda sükunet içinde tefekkür yapılır. Peki bu kadar bilgiyi niye anlattım? Meşki kavramsal olarak bilmek, tekke ve tasavvuf kültürünü idrak edebilmemiz için önemli bir adım olacak.
Ramazan ayını idrak ettiğimiz bugünlerde katıldığımız meşklerle iftardan sonraki saatlerimizi bereketlendirebiliriz. İşte biz de kültür sanat ajandası olarak ‘Asitane Meşkleri’ afişini görünce tereddütsüz hemen planımızı yapıp Taksim AKM’de tertip edilen Fatih Çıtlak postnişinliğindeki “Asitane Meşkleri”ne katıldık. Program iftardan hemen sonra 21.00’de başladı. Dervişler postlara oturdu ardından Fatih Çıtlak Hoca selamlama konuşmasını yaptı. Kısa bir selamlama konuşmasından sonra dervişanlar ilk olarak mahur makamında sonrasında nikriz makamında ilahiler okudular. Sayın Çıtlak, meşki tam anlamı ile yaşattı bize ara ara sözü devralarak Yunus Emre’nin şiirlerini açıkladı. Meşkin ritüellerinden ve dikkatimi çeken bir detay da buhur yakılmasıydı… Buhurdan çıkan mistik koku ilahilerle bir olunca hepimizin bambaşka yerlere götürdü. Kalbimiz O’nunlaydı, Mekke’deydi, Medine’ydi, Kudüs’teydi.
İstanbul’daki meşk kültürünü yakından görmek ve dinlemek isteyenler İstanbul Devlet Türk Müziği Araştırma ve Uygulama Topluluğunun bir alt birimi olan Tasavvuf, İrfan ve Meydan Meşkleri Bölümünün faaliyetlerini takip edebilir.
Farklı rotalarda yer alan sergiler
Zeytinburnu Belediyesi, İstanbul’da kaliteli kültür sanat etkinliklerini özenli yapan birkaç belediyeden biri. “Ya Şehr-i Ramazan” hat sanatı sergisinin kapılarını 24 Mart itibari ile Kazlıçeşme Sanat’ta sanatseverlere açtı. Sergide, Said Abuzeroğlu, Hakan Arslan ve Fuad Başar gibi ünlü hattatların eserleri yer alıyor. Sanatseverler “Ya Şehr-i Ramazan” sergisini 2 Haziran’a kadar ziyaret edebilir
Yıldız Holding’in sanat koleksiyonunda yer alan ve İslam sanatının en güzel örneklerini bir araya getiren “Konuşan Yazılar” sergisi, bu yıl Ramazan ayında da Yıldız Holding’in Çamlıca’daki Sergi Salonu’nda ziyarete açıldı. Sergide Bakkal Arif Efendi, Mehmet Nuri Sivasi Efendi, Mahmut Celalettin Efendi ve pek çok büyük hat sanatçısının benzersiz eserleri sanatseverlerle buluşuyor. Sergi sonrası Çamlıca Camii ve Çamlıca Tepesi farklı bir Ramazan günü geçirmek için düşünülebilir.
Klasik Türk İslam sanatlarının geliştirilmesine sunduğu katkılarda da tanınan Albaraka Türk’ün öncülüğünde düzenlenen “İyilik Vakti” hat sergisinin kapıları Ramazan ayı boyunca açık. Taksim Camii Kültür Merkezi’nde ziyaretçilerini bekleyen sergiyle, hat sanatının daha geniş kitlelere ulaştırılması ve gelecek nesillere aktarılması hedefleniyor.
